O efecto Puigdemont

Catalunya será a terceira nación do Estado en anticipar eleccións, convocadas para o 12 de maio, nestes primeiros meses de 2024, logo do noso País (18-F) e de Euskadi, onde se celebrarán o 21-A. No caso do país mediterráneo o president Aragonés xustificou a súa decisión no rexeitamento por parte do Parlament catalán do seu proxecto de Orzamentos para 2024. ERC só obtivo o acordo co PSC, mais rexeitou negocialos com JuntsxCat e non asumiu a esixencia incondicional dos Comúns de vetar o proxecto Hard Rock Entertainment World no Camp de Tarragona, a carón de Port Aventura. Un proxecto que xa fora aprobado pola Generalitat hai anos malia que arestora semelle pouco viábel ambientalmente tendo en conta que podería consumir a mesma auga que a cidade toda de Reus na actual conxuntura de seca na Catalunya. En calquera caso, o seu impacto non sería comparábel ao desaquelado proxecto de planta industrial de Altri en Palas de Rei e os seus moi negativos potenciais efectos a respecto da miticultura, pesca, marisqueo e industria conserveira da ría de Arousa, e da agricultura e gandería da Ulloa e das bisbarras da conca do Ulla en xeral.
Nun primeiro momento semellaba que só ERC, que adoptou a -certamente lexítima-decisión de convocar eleccións e máis o PSC-PSOE (que de vez anunciou que non presentaría proxecto de Orzamentos estatais para 2024, adiándoos ao 2025) pensaban tirar proveito da convocatoria anticipada. Mais a decisión do president Puigdemont de se postular como candidato á presidencia da Generalitat por JuntsxCat rachou de vez o marco. Sen dúbida quen convocou matinaba con razón que a amnistía non sería lei até fins de maio e que as terminais na Sala do Penal do Supremo do deep state poderían suspender a aplicación da amnistía mentres o Constitucional e/ou o Tribunal de Xustiza da Unión Europea (TSXUE) non resolvan as cuestións de constitucionalidade ou prexudiciais que sen dúbida o Supremo lles remesará a respecto da aplicación desta lei orgánica. Porén, a mesma lei di claramente que logo de vixente a amnistía han ser deixadas sen efecto ningún as euroordes e ordes estatais de prendemento ou calquera clase de medidas cautelares. Malia todo é posíbel e mesmo probábel a existencia dalgún risco (sempre de duración temporal) non previsto.
Mais estas forzas, canda a propia prensa madrileña nas primeiras horas despois do anuncio, non se decataron que a decisión de Puigdemont era a de asumir un reto histórico e tentar converter as eleccións nacionais catalás nun plebiscito sobre a súa xestión no exilio desde o 30 de outubro de 2017. Unha xestión baseada na lexitimidade do seu mandato, na ilexitimidade do 155 que aprobaron Rajoy e Pedro Sánchez e no éxito dunha amnistía que non deixa ninguén fora, logo dunha demostración de forza ao vetar o limitado e bastante trapalleiro texto do 30-X que aceptou ERC e que o PSOE dicía irreformábel. Tentar reactivar o desanimado e dividido soberanismo catalán e amosarse o único voto soberanista útil. Deste xeito semella que Puigdemont, como vén de escribir Pilar Rahola, pode ser o candidato que saiba ler o momentum. Un momentum que xorde da tripla circunstancia da candidatura do xironés, da aprobación da amnistía e da rendibilidade política da súa negociación co Estado a respecto da desenvolvida pola ERC. Ademais, é difícil albiscar Puigdemont xestionando a autonomía, de acadaren un acordo de coalición que permita a súa investidura, ao xeito de Aragonés. Se mobiliza o voto soberanista e non lle ofrece escenarios alén da autonomía actual perdería toda a súa credibilidade entre ese electorado.
Certo é que o PSC se amosou forte nas estatais do 23-X e vai por diante nas sondaxes feitas até de agora. Mais tamén é verdade que Illa vai ter que loitar coa enxurrada mediática a respecto da súa xestión no Ministerio de Sanidade mercando máscaras e que o PP pode captar dentro do unionismo boa parte do electorado de Ciutadans que foi ao PSC nas eleccións catalás de 2021, canda parte do que votou Vox daquela.
Velaí o efecto Puigdemont, que racha coa tendencia da evolución autonómica post procès e enfronta o electorado soberanista (e mesmo a parte do que está a prol da ampliación do autogoberno) diante do dilema de confiar ou non, outravolta, na vía de dar pasos substanciais cara ao exercicio, máis ou menos regulado, do dereito de autodeterminación nos vindeiros anos.

Os principios marxistas de Ada Colau

“Estes son os meus principios. Se non gosta deles téñolle outros”
Groucho Marx.

Ada Colau segue a ser alcaldesa de Barcelona logo de acadar 21 votos entre os 41 concelleiros e, deste xeito, a maioría absoluta que require a lexislación electoral local para obter a alcaldía no canto da candidatura máis votada (Esquerra Republicana de Catalunya -ERC-, no caso da Cidade Condal). A Colau xuntou os seus 10 concelleiros aos 8 do PSC nun pacto de goberno (o mesmo PS que aprobou o 155 a fins de outubro do 17) e recebiu 3 dos 6 votos dos concelleiros de Barcelona pel Canvi–Ciutadans, o do antigo primeiro ministro francés Valls, do antigo ministro do PSOE Celestino Corbacho e o doutro representante da esperanza branca das elites barcelonesas do Upper Diagonal.

Disque Ada Colau xurdiu do 15-M e da Plataforma antidespexos. O máximo recoñecemento para o seu traballo social anterior á alcaldía. Mais pasaron moitas cousas nestes catro anos. A xestión dos Comúns na capital da Catalunya foi cativa, como noutros concellos da nova política. Resultados ruíns en alugueiros sociais, degradación da convivencia urbana, proxectos de infraestruturas desaquelado…

Ada Colau tentou na súa verbalidade (nunca na súa praxe) manter unha imposíbel equidistancia entre soberanismo e unionismo na crise de setembro e outubro de 2017, mais agora decidiu de vez a prol dos do 155, pactando co PSC e, o que é moito máis desaquelado, aceptando os votos dos tres concelleiros independentes da candidatura de Ciutadans. Unha candidatura abeirada nas elites unionistas barcelonesas, que disque forneceron Valls estes seis meses duns medios de vida que esixiu e que algunhas fontes calculan nuns 20.000 €/mes!! A candidata da ruptura, do 15-M e da xente do común apoiouse primeiro no PSC e nos herdeiros do PSUC, sempre omnipresentes no Concello barcelonés, e agora fai depender o seu goberno dos tres votos decisivos do antigo premier francés. Cousas veredes ou como diría o noso Manquiña naquel mítico Airbag: “lo mismo que te digo una cosa te digo la otra”.

Colau escolle socios, escolle amigos, escolle trincheira e non lle importa que a súa decisión sexa coetánea da interlocutoria do Tribunal Supremo que lle impide ao eurodeputado electo e presidente de ERC, Oriol Junqueras, acceder á plenitude dos seus dereitos políticos, no peor exercicio dunha arbitrariedade xudicial vulneradora do dereito fundamental á participación política que fana a fasquía e funcións do Parlamento Europeo.

Tanto lle ten á alcaldesa. O importante é reter o poder, malia que menos dun 30% das súas bases expresaran a súa conformidade para o efecto.

A irresponsabilidade da CUP

Josep Tarradellas dicía que na política podía facerse de todo, menos o ridículo. No actual contexto catalán, pódese ser prounionista, proindependentista ou mediopensionista. O que non se pode é confundir a política co exercicio maximalista do programa último. Co exercicio do “lo quiero todo y lo quiero ya”.
A CUP obtivo un bo resultado (8,21% e 10/135 deputados) nas eleccións catalás de setembro do 2015, rendibilizando deste xeito a súa honestidade e as dúbidas ambivalentes de Catalunya Sí que es Pot. Rexeitou investir a Mas (logo dunha votación asemblearia que rematou en empate) e, en troques, acordou con Junts pel Sí un pacto de estabilidade para a lexislatura, que permitiu a investidura do president Puigdemont.
No debate orzamentario deste día, a CUP uniu os seus votos aos de C´s, PP e outros para vetar o Orzamento do 2016. Un Orzamento debullado dende os alicerces pactados en xaneiro polas dúas coalicións e que implementaría un cobizoso programa social de 870M€ contra da pobreza. Cal foi a reacción dos dirixentes da CUP? Varios confesaban que se lles fora a man e que nunca pensarían que fose tan grave vetar o Orzamento, mentres o deputado Antonio Baños, cabezaleiro pola circunscrición barcelonesa, se avergoñaba de coincidir votando co dereitista radical Xavier García Albiol.
O que subxace a este episodio desgrazado é a confusión entre ideoloxía, estratexia e tácticas que abrangue agora unha curta maioría das CUP, mais que triunfou en determinados intres históricos en formacións variadas da esquerda europea, mesmo na Galicia. Transformar un País, construír alternativas de goberno á dereita conservadora, require de amplas converxencias, mais tamén de diagnoses realistas e programas realizábeis. O outro só xera frustración, retracción abstencionista e oportunidades para que nada mude e manden os de sempre.

A arrincadeira: O galego na xustiza é útil e práctico
Xuntouse en Monforte a asemblea anual da Irmandade Xurídica Galega, que integra centos de fiscais, xuíces, avogados e funcionarios que adoitamos usar o galego na vida xudicial cotiá. O proceso de normalización da lingua na Xustiza non avanza de modo polo centralismo na organización do Poder Xudicial. Usar o galego na Administración de Xustiza é útil, práctico e normal.

Cartas catalanas (VII): El independentismo catalán ganó tanto en escaños como en votos, sin alcanzar el 50%

En las elecciones de este domingo en Cataluña, las dos candidaturas independentistas ganaron al obtener en conjunto 72 sobre 135 escaños y un 47,8% de votos, frente al 39,4% del unionismo, el casi 9% de CSQEP, donde coexistían independentistas como su candidato, partidario del derecho a decidir, y el 2,5% confederalista de Unió.
Las opciones independentistas ganaron, pues, ampliamente la mayoría absoluta en escaños en las elecciones catalanas con la mayor participación de la historia (más del 77%). Junts pel Sí (coalición transversal entre Convergència y Esquerra con la aportación de sectores ciudadanos no partidarios) obtuvo 62 escaños (9 menos que la suma de los dos partidos en el 2012) con casi el 40% de los votos, mientras que las CUP, con un 8,2% aumentaron de 3 a 10. El número de escaños y de votos entre las tres fuerzas independentistas queda sustancialmente igual: suben al 47,8% desde el 47,7% del 2012, bajan a 72 diputados desde 74, con el umbral de la mayoría absoluta en 68 de los 135 escaños), a pesar del extraordinario incremento de la participación y la defección de los democristianos de Unió, tercera vía que quedó a las puertas del Parlament con menos del 2,5% de los votos.
El unionismo del PP, PSC y C´s obtuvo un 39,4% de los votos, destacando el extraordinario éxito de la formación de Albert Rivera, que sube de 9 a 25 escaños, con un 18% de votos, consiguiendo la segunda posición. Miquel Iceta salvó los muebles perdiendo solo 4 escaños (tenía 20 y tendrá 16), con un discreto 12,7% de votos que sirve de consuelo a lo que fue ganador en Catalunya en las generales del 2004 y del 2008. Pero el PP fue el grande derrotado de la noche, con 11 escaños (tenía 19) y menos del 8,5% de los votos, con parejos resultados a los de las CUP y Catalunya sí que es Pot, que obtuvo los mismos 11 escaños que el PP.
La coalición de Podemos Cat, Iniciativa per Catalunya-Els Verds (ICV) y la filial catalana de IU fue la segunda gran derrotada, al bajar dos escaños respecto a los 11 conseguidos por ICV e IU en el 2012. Consiguió poco menos de un 9% de los votos, lo que constituye un indudable fracaso para Pablo Iglesias, que debilita gravemente la posición de Podemos en el escenario preelectoral gallego y valenciano. Sin embargo, estos votos no deberían contar ni a favor ni en contra de la independencia. En dicha coalñición coexisten independentistas, federalistas y confederalistas y la coalición como tal defiende el derecho a decidir, aunque se defina en contra de una declaración unilateral de independencia.
De lo expuesto, es evidente que el independentismo gana también en votos (47,8%), frente al 39.4% del unionismo y el 11,4% (Unió y Catalunya sí que es Pot) que apuesta por el derecho a decidir y por una conformación plurinacional del Estado.
Naturalmente que la voluntad plebiscitaria sería más evidente si la suma de votos de Junts per el Sí y la CUP hubiera sobrepasado el 50%. Pero las cuentas hay que echarlas sin sumar manzanas con peras, como hoy coinciden en hacer todos los periódicos de Madrid y ayer hicieron todas las grandes cadenas estatales de radio y TV.

Catalunya: gañou o independentismo

As opcións independentistas gañaron amplamente a maioría absoluta en escanos nas eleccións catalás coa meirande participación da historia (máis do 77%). Junts pel Sí (coalición transversal entre Convergència e Esquerra coa achega de sectores cidadáns non partidarios) obtivo 62 escanos (9 menos ca a suma dos dous partidos no 2012) con case o 40% dos votos, mentres que as CUP, cun 8,1% subiron de 3 a 10. O número de escanos e de votos entre as tres forzas independentistas fica substancialmente Igual (soben ao 47,8% dende o 47,7% do 2012, 72 deputados fronte a 74, co limiar da maioría absoluta en 68 dos 135 escanos), malia o extraordinario incremento da participación e a defección dos democristiáns de Unió, terceira vía que ficou ás portas do Parlament con menos do 2,5% dos votos.
O unionismo do PP, PSC e C´s obtivo un 39,4% dos votos, salientando o extraordinario suceso da formación de Albert Rivera, que sobe de 9 a 25 escanos, cun 18% de voto, acadando a segunda posición. Miquel Iceta safou perdendo só 4 escanos (tiña 20 e terá 16), cun discreto 13% de votos que serve de consolo ao que foi gañador en Catalunya nas xerais do 2004 e do 2008. Mais o PP foi o grande derrotado da noite, con 11 escanos (tiña 19) e menos do 8,5% dos votos, partillando resultados relativos coas CUP e con Catalunya sí que es Pot, que obtivo os mesmos 11 escanos ca o PP.
A outra suposta terceira vía, a coalición de Podemos Cat, Iniciativa per Catalunya – Els Verds (ICV) e a filial catalá de IU foi a segunda grande derrotada, ao baixar dous escanos a respecto dos 11 acadados por ICV e EU no 2012. Acada pouco menos dun 9%, o que constitúe un indubidábel fracaso para Pablo Iglesias, que mesmo enfeblece a posición de Podemos no escenario preelectoral galego. Porén, estes votos non haberían contar nin a prol nin en contra da independencia, ao se definir a coalición a prol do dereito a decidir, mais en contra dunha declaración unilateral de independencia.
Velaí que o independentismo gañe tamén en votos (47,8%), fronte ao 39.4% do unionismo e o 11,4% (Unió e Catalunya sí que es Pot) que aposta polo dereito a decidir e por unha conformación plurinacional do Estado.
As cousas han mudar e moito. En Catalunya e no resto do Estado.

Cartas catalanas (III): La banca reacciona cuando los independentistas están en el 50% en las encuestas

Los seis grandes bancos españoles (BBVA, Santander, Bankia, Popular, Caixabank y Sabadell) han entrado en campaña en Catalunya al reclamar respeto por el orden constitucional. En este sentido han ido más allá del Cercle de Economía (del que Oliu, presidente del Sabadell es vicepresidente) ya que éste, al menos, requirió en su llamamiento una negociación bilateral que reconociese la singularidad catalana. Este manifiesto no puede menos que recordar el efectuado días antes del referéndum escocés (que cumple ahora un año) cuando Royal Bank of Scotland y el Bank of Scotland amenazaron con trasladar su sede a Londres si triunfaba el YES.
Es evidente la conexión de este posicionamiento con los resultados de la reciente encuesta de El Confidencial, que apunta a que las CUP y Junts pel Sí sumarían el 50% de votos y un mínimo de 73-74 escaños (la mayoría absoluta está en 68) en el Parlamento catalán. Una encuesta que refleja también el desplome del PSC, el fuerte aumento de Ciutadans, la relativa contención en el desplome del PP y unos resultados muy discretos para la coalición de Podem, ICV y Esquerra Unida i Alternativa.
Falta por ver si esta llamada consigue el efecto que otras similares obtuvieron en Escocia. Donde, por cierto, las encuestas apuntan a que los resultados del referéndum realizado hace justo un año se invertirían. En números redondos, el 55% del NO sería ahora el porcentaje del YES y viceversa. Y es que las promesas de los líderes de los partidos estatales británicos para incrementar sustancialmente la autonomía escocesa si ganaba el voto negativo han quedado archivadas por la victoria por mayoría absoluta de Cameron el pasado mayo. Y la ciudadanía tiene más memoria de la que creen algunos políticos.

Cartas catalanas (I): Fue la cerrazón de Rajoy la que convirtió las autonómicas en plebiscitarias

Las elecciones autonómicas catalanas del próximo 27 no son, en un sentido jurídico, unas elecciones plebiscitarias. Pero sí lo son en el terreno político y así lo reconocen implícitamente los partidos contrarios al derecho a decidir de la ciudadanía catalana, como PP, PSC y C´s. Pero nadie les hubiera dado ese carácter si el Gobierno del Estado hubiera permitido la consulta del pasado 9 de noviembre, como Cameron aceptó el referéndum escocés del 18 de septiembre de 2014. Sin embargo, Rajoy impugnó ante el Tribunal Constitucional tanto la convocatoria como la propia ley catalana de consultas (basada en la competencia estatutaria de la Generalitat para convocarlas). Y este Tribunal Constitucional, politizado y casero (pensemos que sólo los cuatro magistrados elegidos por el Senado tienen vinculación con los poderes autonómicos, en cuanto el 25% del Senado ha sido elegido por los Parlamentos territoriales) suspendió de inmediato la consulta.
Privado, inconcebiblemente, de la capacidad jurídica de poder escuchar a su propia ciudadanía, el Govern de la Generalitat optó, entonces, por convocar unas nuevas elecciones autonómicas, a las cuales la candidatura unitaria Junts pel Sí (que agrupa a la Convergència de Artur Mas, la Esquerra Republicana de Junqueras y las organizaciones ciudadanas Assemblea Nacional Catalana y Òmnium Cultural) y la CUP concurren con un programa electoral para desarrollar un calendario que culmine en la proclamación y reconocimiento internacional de Catalunya como un Estado independiente.
Se insiste mucho en los medios madrileños, en los últimos días, que las encuestas no dan una clara mayoría por la independencia, aunque los partidarios del derecho a decidir parecen alcanzar un 70%. ¿No hubiera sido mucho mejor salir de dudas y contar los votos? ¿A quién le asusta un referéndum legal? El marco jurídico canadiense que regula el derecho a decidir de Quebec podría haber sido una solución o la fórmula empleada en Escocia.
Las elecciones del 27-S son plebiscitarias en cuanto a sus consecuencias políticas. Y las ha hecho plebiscitarias la cerrazón e inflexibilidad del Gobierno del Estado. Con su actitud cerrada y obstruccionista, el Gobierno español impidió cualquier consulta legal de la ciudadanía catalana, por lo que no dejó más opción al Govern de la Generalitat que convocar unas elecciones autonómicas a las que pudieran presentarse fuerzas y coaliciones con un programa electoral para la independencia, a fin de conocer la decisión ciudadana al respecto.

Catalunya plural

Co 95% escrutado, as até de agora principais forzas políticas catalás sofren un duro castigo, mentres que o resto das forzas melloran posicións, compoñendo un mapa parlamentario catalán moito máis plural e equilibrado.
Cunha moi alta participación (70%), o soberanismo (CiU, ERC e CUP) acada unha cómoda maioría absoluta (74/135 deputados), malia que baixe 2 dende os 76 que tiñan CiU, ERC e SI, gañando 5 dende os 69 de ERC e CiU do 2006. Porén, os partidos a prol do dereito á autodeterminación (os soberanistas e ICV) gañan 1 deputado (agora son 87), pola importante suba dos ecosocialistas. Medra tamén o españolismo, que antes acadara 21 deputados e agora 28 (19 do PP e 9 de Ciutadans, que sobe 6).
Artur Mas xogou as súas cartas e perdeu o envite. Malia que retén a minoría maioritaria (50 /135 deputados, cun 30,7% de votos), perdeu 12 deputados e oito puntos (todo o que gañou entre 2006 e 2010) e precisará do PP, PSC ou ERC para gobernar. Un dilema complexo, tendo en conta que ERC non lle pode mercar os recurtes e nin PP nin PSC lle poden mercar a consulta á cidadanía catalá.
Cal foi a causa desta perda de votos (uns 150.000 votos)? A aposta polo Estado propio? Os recurtes? Semella que a cidadanía apostou polo pluralismo, fuxindo das maiorías absolutas e optou polo dereito a se autodeterminar sen cheques en branco e coa ollada posta nunha xestión máis social e plural da crise.
Canto ao PSC, baixou de 28 a 20 deputados, con só un 14,6% e acadou o peor resultado da súa historia, practicamente empatado en votos co PP e con ERC. Seerá terceiro en escanos, superado por ERC, que acadou os 21 que tiña Carod-Rovira no 2006. Cun discurso independentista, mais integrador, Oriol Junqueras substraeu votos do sector máis catalanista do PSOE e dos sectores da CiU máis socialdemócratas. Porque semella que algúns, diante do repto do Estado propio, decidiron que a xestión do camiño cara ese obxectivo tería que ser cousa de tres, empoleirando a ERC e ICV, mentres entran no Parlament os soberanistas antisistema das CUP con 3 deputados, como clara mostra dun avance xeneralizado, pero contido do que semella, das plurais esquerdas catalás.
O PP acadou tamén o resultado máis importante da súa historia (13% e 19 deputados, gañando 1 a respecto do 2010 e 2 a respecto do 2006). Mais semella que son poucos estes réditos á vista da radicalidade do seu discurso. Porque, malia que ficou ben claro que case o 35% dos cataláns non queren saber nada da independencia, non é menos certo que arredor dun 60% están a prol da mesma, polo menos de que Catalunya decida libremente o seu futuro.